Hé mở bí mật ít biết về thủy điện cổ xưa nhất Việt Nam

Nhà máy thủy điện Ankroet xây bằng đá, được công nhận là nhà máy thủy điện lâu đời nhất Việt Nam. Nằm ẩn mình ở chốn thâm sơn cùng cốc, tổng thể công trình thơ mộng đẹp như biệt thự nghỉ dưỡng.

Nhà máy thủy điện Ankroet được đặt trong thung lũng Đankia – Suối Vàng, một vùng rừng núi nằm tại huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng.

Theo Địa chí Đà Lạt, nhà máy thủy điện Ankroet là “nhà máy thủy điện đầu tiên của Việt Nam được khởi công vào tháng 10/1942 và hoàn thành vào năm 1945”. Nó đã chính thức bắt đầu sản xuất điện vào năm 1946. Đây cũng là nhà máy thủy điện đầu tiên trong khu vực Đông Dương.

Ban đầu, công suất thiết kế của nhà máy thủy điện Ankroet chỉ đạt 600kW, nhỏ hơn hàng trăm lần so với các nhà máy thủy điện hạng trung hiện nay. Tuy nhiên, nó đã đáp ứng nhu cầu cung cấp điện cho đô thị Đà Lạt vào thời điểm đó.

Nhà máy thủy điện Ankroet được ẩn mình trong vùng thâm sơn cùng cốc, tạo nên tổng thể giống như một biệt thự nghỉ dưỡng hơn là một công trình công nghiệp. Lối vào của nhà máy được bao phủ bởi những hàng cây và được kết nối bằng những chiếc cầu nhỏ, tạo nên một không gian bóng mát và thu hút.

Công trình thủy điện Ankroet được thiết kế bởi người Pháp, sử dụng những vật liệu quen thuộc thường thấy trong các biệt thự cổ. Mái ngói đỏ với độ dốc lớn tạo nên hình dáng giống như nhà rông Tây Nguyên, mang đậm nét đặc trưng của kiến trúc địa phương.

Toàn bộ công trình thủy điện Ankroet đã được xây dựng bằng phương pháp thủ công, chủ yếu sử dụng sức lao động của con người. Ngoài việc xây dựng bằng đá chẻ, công trình còn đặc biệt công phu với đường hầm xuyên qua núi dài hơn 500m. Quá trình xây dựng đường hầm này đòi hỏi sự khéo léo và công phu tuyệt đối từ các công nhân thủ công.

Cách nhà máy thủy điện Ankroet khoảng 5 km, ta có hệ thống đập tự tràn với dung tích hồ chứa lên đến một triệu m3 nước. Quá trình xây dựng đập đã tạo nên hồ Suối Vàng thơ mộng, nằm giữa khu rừng thông. Hồ Suối Vàng với vẻ đẹp hữu tình là kết quả của công trình ngăn dòng nước tinh tế và tạo nên một cảnh quan đẹp mắt trong lòng thiên nhiên.

Đập Ankroet là một đập tự tràn được xây dựng bằng đá chẻ, có chiều dài 97m và chiều cao hơn 10m. Loại đá được sử dụng để xây dựng đập và nhà máy là đá khai thác từ địa phương. Đá chẻ này là nguồn tài nguyên độc đáo sử dụng để xây dựng đập và hiện tại, đập Ankroet là thủy điện duy nhất ở Việt Nam có đập tràn được xây dựng bằng đá chẻ.

Vào năm 1960, để phục vụ cho việc xây dựng nhà máy thủy điện Đa Nhim, công suất của nhà máy thủy điện Ankroet đã được nâng lên 3.100 kW. Hiện tại, công suất của nhà máy đã được tăng lên 4.400 kW.

Khi nâng công suất, hệ thống cũ của nhà máy đã được thay thế bằng các thiết bị hiện đại, tân tiến và tự động.

Mặc dù đã trải qua nhiều lần cải tạo, thủy điện Ankroet vẫn giữ được vẻ ngoài cổ kính, hài hòa với thiên nhiên và trở thành một địa điểm du lịch hấp dẫn.

Khi đến thủy điện Ankroet, du khách có thể chiêm ngưỡng hai tổ máy turbine cổ xưa do Pháp chế tạo từ những ngày đầu thành lập nhà máy.

Khách du lịch cũng có thể chụp ảnh tại bờ chắn hai đập nước liên hoàn xây bằng đá xanh, tạo nên khung cảnh tuyệt đẹp và độc đáo.

Hoặc hít thở không khí trong lành, thơm mùi lá thông và tận hưởng vẻ đẹp hoang sơ, thơ mộng mà hiếm có công trình xây dựng nào có được.